11 Nisan 2008 Cuma
25 Mart 2008 Salı
18 Şubat 2008 Pazartesi
FERHAT İLE ŞİRİN
Ferhad ile Şirin, konusunun Hüsrev ü Şirin adlı İran öyküsünden alan eski ve yaygın bir Türk halk öyküsüdür. Gerek Hüsrev ü Şirin gerek Ferhad ile Şirin adıyla İran ve Türk Divan şairleri tarafından mesnevi biçiminde yazılmıştır.
Halk öyküsü olarak Orta Asya, Azerbaycan, İran, Anadolu ve Balkanlar'da ülkelere ve yörelere göre birtakım değişiklikler göstererek yüzyıllardan beri anlatılagelmektedir. Öykünün Anadolu'da da anlatılan ve konusu Amasya kenti ile bağlantılı olan biçimi şöyledir: Azerbaycan'da Erzen kentinin kadın hükümdarı Mehmene Bânu kız kardeşi Şirin için bir köşk yaptırmıştır. Köşkü süsleme işini o yörenin en usta süslemecisi (nakkaş) Ferhad'a verirler. Ferhad, çalışırken Şirin'i görür ve ona âşık olur. Mehmene Bânu da Ferhad'ı sevmektedir. Bu nedenle Şirin'le evlenmesini istemez, karşı çıkar. Ferhad bir gezi sırasında Amasya kentinin hükümdarı Hürmüz Şah ile tanışır. Hürmüz Şah Ferhad'ın başına gelenleri dinleyince onu yanına alır. Birlikte Erzen'e giderler. Hürmüz Şah, Şirin'i Ferhad için Mehmene Bânu'dan ister. Mehmene Bânu karşı çıkınca iki hükümdar birbirlerine savaş açarlar. Savaş sırasında Hürmüz Şah'ın oğlu da Şirine âşık olur. Savaş sonunda yenilen Mehmene Bânu her şeyi bırakarak kaçar. Şirin Amasya'ya getirilir. Oğlunun da Şirin'e âşık olduğunu öğrenen Hürmüz Şah güç durumda kalır. En sonunda Ferhad'a başarılması güç bir iş verir ve bu işi başarması koşuluyla Şirin'e kavuşabilceğine söyler. Ferhad, Amasya yakınlarındaki bir dağı delecek ve kente oradan su getirecektir. Ancak bu işi başarırsa Şirin'le evlenebilecektir. Ferhad büyük bir çoşku ile işe koyulur ve bir süre sonra işin sonuna yaklaşır. Ferhad'ın bu işi başaracağını anlayan Hürmüz Şah, çalıştığı bir dağda Ferhad'a yaşlı bir kadınla Şirin'in öldüğü haberi haberini yollar. Bu yalan habere inanan Ferhad, Şirin'in ölüm acısına dayanamaz ve dağları deldiği gürzünün canına kıymak amacıyla havaya fırlatır ve yere düşen gürzün altında kalark ölür. Ferhad'ın ölüm haberini alan Şirin de bir hançerle kendini öldürür. İki sevgiliyi yan yana gömerler.
Halk öyküsü olarak Orta Asya, Azerbaycan, İran, Anadolu ve Balkanlar'da ülkelere ve yörelere göre birtakım değişiklikler göstererek yüzyıllardan beri anlatılagelmektedir. Öykünün Anadolu'da da anlatılan ve konusu Amasya kenti ile bağlantılı olan biçimi şöyledir: Azerbaycan'da Erzen kentinin kadın hükümdarı Mehmene Bânu kız kardeşi Şirin için bir köşk yaptırmıştır. Köşkü süsleme işini o yörenin en usta süslemecisi (nakkaş) Ferhad'a verirler. Ferhad, çalışırken Şirin'i görür ve ona âşık olur. Mehmene Bânu da Ferhad'ı sevmektedir. Bu nedenle Şirin'le evlenmesini istemez, karşı çıkar. Ferhad bir gezi sırasında Amasya kentinin hükümdarı Hürmüz Şah ile tanışır. Hürmüz Şah Ferhad'ın başına gelenleri dinleyince onu yanına alır. Birlikte Erzen'e giderler. Hürmüz Şah, Şirin'i Ferhad için Mehmene Bânu'dan ister. Mehmene Bânu karşı çıkınca iki hükümdar birbirlerine savaş açarlar. Savaş sırasında Hürmüz Şah'ın oğlu da Şirine âşık olur. Savaş sonunda yenilen Mehmene Bânu her şeyi bırakarak kaçar. Şirin Amasya'ya getirilir. Oğlunun da Şirin'e âşık olduğunu öğrenen Hürmüz Şah güç durumda kalır. En sonunda Ferhad'a başarılması güç bir iş verir ve bu işi başarması koşuluyla Şirin'e kavuşabilceğine söyler. Ferhad, Amasya yakınlarındaki bir dağı delecek ve kente oradan su getirecektir. Ancak bu işi başarırsa Şirin'le evlenebilecektir. Ferhad büyük bir çoşku ile işe koyulur ve bir süre sonra işin sonuna yaklaşır. Ferhad'ın bu işi başaracağını anlayan Hürmüz Şah, çalıştığı bir dağda Ferhad'a yaşlı bir kadınla Şirin'in öldüğü haberi haberini yollar. Bu yalan habere inanan Ferhad, Şirin'in ölüm acısına dayanamaz ve dağları deldiği gürzünün canına kıymak amacıyla havaya fırlatır ve yere düşen gürzün altında kalark ölür. Ferhad'ın ölüm haberini alan Şirin de bir hançerle kendini öldürür. İki sevgiliyi yan yana gömerler.
7 Şubat 2008 Perşembe
6 Şubat 2008 Çarşamba
TRAFİK KAZALARINDA YAPILMASI GEREKENLER
Trafik kazalarında yapılması gerekenler
Trafik kazaları, ülkemizde en yüksek ölüm oranının görüldüğü kaza türüdür.
En büyük sebebi insanlardır. İnsanların bilinçsizlik, ihmalkarlık ve dikkatsizlikleri sonucu oluşan trafik kazaları çoğunlukla tedbir alındığında önlenebilmektedir.
yani her yıl binlerce insanın hayatını kaybettiği, yaralandığ, sakat kaldığı kazalara yine insanların kendileri sebep olmaktadır. Bu kazaları durdurmak bizlerin elindedir. Özellikle sürücülerin ihmalkarlıkları sonucu oluşan trafik kazaları toplumsal bilinç oluşmadıkça azalmayacak ve artacaktır.
Trafik kazası karayolu üzerinde en az hareket halindeki bir aracın karıştığı sonucunda ölüm, yaralanma ve maddi hasar görülen olaylardır.
Trafik kazalarının nedenleri
1- İnsanlar (%95): İnsanların hatalı davranışları trafik kazalarının en başta gelen sebepleridir. İnsanlar arasında trafik kazalarına % 80 gibi büyük oranla en fazla sürücüler sebep olmaktadır. Sürücülerin trafik kurallarına uymamaları, alkollü trafiğe çıkmaları, uykusuz ve yorgunken araç kullanmaları ve ruhsal problemli olmaları trafik kazalarına sebep olmalarındaki temel etkenlerdir. Yaya ve yolcular da trafik kazlarına önemli oranda (%15) sebep olabilmektedirler.
2- Çevre ve araç faktörü (%5): Çevresel şartların olumsuzluğu da sebepler arasındadır. Yolların bozuk ve dar olması, uyarıcı işaretlerin olmaması, hava şartlarındaki sis, yağış, buzlanma gibi olumsuzluklar çevresel şartlar arasında yer almaktadır. Araçtan kaynaklanan problemler de (lastik patlaması, fren tutmaması) kazaya sebep olabilmektedir.
Trafik kazalarında ilk müdahale
Bir ilkyardımcı kaza yerinde ilk olarak kendi hayatını güvence altına almalıdır. Sakin ve soğukkanlı olmalı, paniğe kapılmamalı, düşünerek hareket etmeli ve ilk olarak kendini kontrol etmelidir. İlkyardımcıdan beklenen en temel özellik budur.
İlkyardımcı olaya müdahale etmeden önce kendi can güvenliğini sağlamalı, hayatının tehlikeye gireceğini düşünüyorsa haberleşmeyi hızlandırmalıdır.
İlkyardımcı kaza yerinde ilk olarak trafik güvenlik önlemleri almalıdır, ortamı değerlendirilip, kaza yerini zararsızlaştırmalıdır. Kalabalığı dağıtmalıdır. Sağlam kişileri yardım ve güvenlik için organize etmelidir. Devam eden riskleri ortadan kaldırmalıdır.
Bunun için zaman yitirmeden kaza yerini belirlemelidir. Kazayı meydana getiren araç ya da araçların ön ve arka kısmına reflektör (yansıtıcı ve uyarıcı cihaz) yerleştirmelidir. Amaç genel trafiği uyarmak, araçların uygun mesafede frenlemelerini sağlamak ve zincirleme kazaları önlemektir.
Bir diğer önlem ise bir patlamaya yol açmamak için kaza yerine sigara ve yanıcı maddelerle yaklaşmamak ve kazaya uğrayan aracın kontak anahtarı kapatmaktır.
Kazazedelerin araçtan çıkartılması
Kazazedelerin araçtan çıkartılması ilkyardımın en önemli aşamalarından biridir. Bu aşamada yapılan yanlışlık ve dikkatsizlikler kazazedelerin ölümüne veya durumunun daha da kötüleşmesine neden olabilir.
Bu nedenle kazazedeler araçtan çıkartılırken dikkatli olunmalı ve mümkünse en az üç kişi ile çıkartılmalıdırlar.
Kazazedenin kolu bacağı ya da herhangi bir vücut bölgesi araca sıkışmışsa çok fazla zorlamamak gerekir. Sıkışan bölgenin kopmasına yada ağır yaralanmasına neden olunabilir.
Eğer kazazedenin hayati bir tehlikesi yoksa ve tek bir ilkyardımcı varsa, en uygun olan hemen haberleşmeyi sağlamak ve sağlık profesyonellerinin olay yerine gelmesini beklemektir. Ancak 3 ilkyardımcının olduğu kaza yerinde aksi bir durum yoksa kazazedeler araçtan çıkartılabilir.
Özellikle omurga kırığının olduğu durumlarda, hatta şüphesinde bile tek kişi kazazedeyi araçtan çıkartmamalıdır. Bu durum kazazedenin ölmesine ya da felç kalmasına neden olabilir. Yalnız araçta yangın çıkmışsa veya kazazedenin solunum, dolaşım gibi hayati bir problemi varsa tek ilkyardımcı dahi olsa kazazede araçtan çıkartılır.
Araçtan uygun bir şekilde çıkartılan kazazedeler, kaza yerinden uzaklaştırılıp güvenceli bir yere alınmalı ve uygun pozisyon verilmelidir.
Kazazedeler değerlendirmeli, tüm kazazedeler hızla kontrol edilmeli, öncelikli olanlar belirlenmelidir.
Gereken ilkyardım müdahaleleri yapılmalıdır; ABC sağlanmalı, kanama durdurulmalı, kırık veya çıkıklı bölge hareketsizleştirmeli, sargılar yapılmalı, pozisyon verilmelidir.
Kazazedenin ısı kaybetmesini önlenmeli, kımıldatılmamalı, uygun pozisyonda nakledilmelidir.
İlkyardım Haberleşmesi
Trafik kazalarından sonra ölümlerin %10’u ilk 5 dakika içinde, %50’si ise ilk yarım saat içinde gerçekleşir. Yani ilk yarım saat içerisinde haberleşmenin gerçekleştirilmesi ve olay yerine sağlık ekibinin gelmesinin sağlanması daha fazla hayatın kurtarılması demektir.
Olay yerinde yardım edebilecek çok sayıda insan varsa bir kişi hemen olayı haber vermeli diğerleri ise ilkyardım müdahalesine başlamalıdır.
Ancak yardım edecek tek kişi varsa önce durumu ağır olan yani hayati tehlikesi olan kazazedelere acil olan ilkyardım müdahalesi yapılır ve ardından haberleşme sağlanır.
Haberleşme gerçekleştirilirken karşı tarafa iletilecek ilk bilgi olayın yeridir. Ardından olayın oluş şekli ile yaralıların sayısı ve durumu bildirilir
Trafik kazaları, ülkemizde en yüksek ölüm oranının görüldüğü kaza türüdür.
En büyük sebebi insanlardır. İnsanların bilinçsizlik, ihmalkarlık ve dikkatsizlikleri sonucu oluşan trafik kazaları çoğunlukla tedbir alındığında önlenebilmektedir.
yani her yıl binlerce insanın hayatını kaybettiği, yaralandığ, sakat kaldığı kazalara yine insanların kendileri sebep olmaktadır. Bu kazaları durdurmak bizlerin elindedir. Özellikle sürücülerin ihmalkarlıkları sonucu oluşan trafik kazaları toplumsal bilinç oluşmadıkça azalmayacak ve artacaktır.
Trafik kazası karayolu üzerinde en az hareket halindeki bir aracın karıştığı sonucunda ölüm, yaralanma ve maddi hasar görülen olaylardır.
Trafik kazalarının nedenleri
1- İnsanlar (%95): İnsanların hatalı davranışları trafik kazalarının en başta gelen sebepleridir. İnsanlar arasında trafik kazalarına % 80 gibi büyük oranla en fazla sürücüler sebep olmaktadır. Sürücülerin trafik kurallarına uymamaları, alkollü trafiğe çıkmaları, uykusuz ve yorgunken araç kullanmaları ve ruhsal problemli olmaları trafik kazalarına sebep olmalarındaki temel etkenlerdir. Yaya ve yolcular da trafik kazlarına önemli oranda (%15) sebep olabilmektedirler.
2- Çevre ve araç faktörü (%5): Çevresel şartların olumsuzluğu da sebepler arasındadır. Yolların bozuk ve dar olması, uyarıcı işaretlerin olmaması, hava şartlarındaki sis, yağış, buzlanma gibi olumsuzluklar çevresel şartlar arasında yer almaktadır. Araçtan kaynaklanan problemler de (lastik patlaması, fren tutmaması) kazaya sebep olabilmektedir.
Trafik kazalarında ilk müdahale
Bir ilkyardımcı kaza yerinde ilk olarak kendi hayatını güvence altına almalıdır. Sakin ve soğukkanlı olmalı, paniğe kapılmamalı, düşünerek hareket etmeli ve ilk olarak kendini kontrol etmelidir. İlkyardımcıdan beklenen en temel özellik budur.
İlkyardımcı olaya müdahale etmeden önce kendi can güvenliğini sağlamalı, hayatının tehlikeye gireceğini düşünüyorsa haberleşmeyi hızlandırmalıdır.
İlkyardımcı kaza yerinde ilk olarak trafik güvenlik önlemleri almalıdır, ortamı değerlendirilip, kaza yerini zararsızlaştırmalıdır. Kalabalığı dağıtmalıdır. Sağlam kişileri yardım ve güvenlik için organize etmelidir. Devam eden riskleri ortadan kaldırmalıdır.
Bunun için zaman yitirmeden kaza yerini belirlemelidir. Kazayı meydana getiren araç ya da araçların ön ve arka kısmına reflektör (yansıtıcı ve uyarıcı cihaz) yerleştirmelidir. Amaç genel trafiği uyarmak, araçların uygun mesafede frenlemelerini sağlamak ve zincirleme kazaları önlemektir.
Bir diğer önlem ise bir patlamaya yol açmamak için kaza yerine sigara ve yanıcı maddelerle yaklaşmamak ve kazaya uğrayan aracın kontak anahtarı kapatmaktır.
Kazazedelerin araçtan çıkartılması
Kazazedelerin araçtan çıkartılması ilkyardımın en önemli aşamalarından biridir. Bu aşamada yapılan yanlışlık ve dikkatsizlikler kazazedelerin ölümüne veya durumunun daha da kötüleşmesine neden olabilir.
Bu nedenle kazazedeler araçtan çıkartılırken dikkatli olunmalı ve mümkünse en az üç kişi ile çıkartılmalıdırlar.
Kazazedenin kolu bacağı ya da herhangi bir vücut bölgesi araca sıkışmışsa çok fazla zorlamamak gerekir. Sıkışan bölgenin kopmasına yada ağır yaralanmasına neden olunabilir.
Eğer kazazedenin hayati bir tehlikesi yoksa ve tek bir ilkyardımcı varsa, en uygun olan hemen haberleşmeyi sağlamak ve sağlık profesyonellerinin olay yerine gelmesini beklemektir. Ancak 3 ilkyardımcının olduğu kaza yerinde aksi bir durum yoksa kazazedeler araçtan çıkartılabilir.
Özellikle omurga kırığının olduğu durumlarda, hatta şüphesinde bile tek kişi kazazedeyi araçtan çıkartmamalıdır. Bu durum kazazedenin ölmesine ya da felç kalmasına neden olabilir. Yalnız araçta yangın çıkmışsa veya kazazedenin solunum, dolaşım gibi hayati bir problemi varsa tek ilkyardımcı dahi olsa kazazede araçtan çıkartılır.
Araçtan uygun bir şekilde çıkartılan kazazedeler, kaza yerinden uzaklaştırılıp güvenceli bir yere alınmalı ve uygun pozisyon verilmelidir.
Kazazedeler değerlendirmeli, tüm kazazedeler hızla kontrol edilmeli, öncelikli olanlar belirlenmelidir.
Gereken ilkyardım müdahaleleri yapılmalıdır; ABC sağlanmalı, kanama durdurulmalı, kırık veya çıkıklı bölge hareketsizleştirmeli, sargılar yapılmalı, pozisyon verilmelidir.
Kazazedenin ısı kaybetmesini önlenmeli, kımıldatılmamalı, uygun pozisyonda nakledilmelidir.
İlkyardım Haberleşmesi
Trafik kazalarından sonra ölümlerin %10’u ilk 5 dakika içinde, %50’si ise ilk yarım saat içinde gerçekleşir. Yani ilk yarım saat içerisinde haberleşmenin gerçekleştirilmesi ve olay yerine sağlık ekibinin gelmesinin sağlanması daha fazla hayatın kurtarılması demektir.
Olay yerinde yardım edebilecek çok sayıda insan varsa bir kişi hemen olayı haber vermeli diğerleri ise ilkyardım müdahalesine başlamalıdır.
Ancak yardım edecek tek kişi varsa önce durumu ağır olan yani hayati tehlikesi olan kazazedelere acil olan ilkyardım müdahalesi yapılır ve ardından haberleşme sağlanır.
Haberleşme gerçekleştirilirken karşı tarafa iletilecek ilk bilgi olayın yeridir. Ardından olayın oluş şekli ile yaralıların sayısı ve durumu bildirilir
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
